Η Ειρήνη γεμίζει τον τόπο και τον χρόνο αναπάντεχα, όσο και εκπληκτικά, όπως αναπάντεχα και εκπληκτικά αναδύονται οι λειμώνες με εύθραυστα κρινάκια της αμμουδιάς, στα πλέον πολυπατημένα από τους επισκέπτες τοπία της Σαντορίνης και της Ρόδου. Δεν μιλάμε για terra incognita, για ανεξερεύνητη χώρα, αντιθέτως· μιλάμε για την άλλη πραγματικότητα που δημιουργεί η νέα ματιά επάνω στα πράγματα, η οποία τα αναδιατάσσει και τα μεταμορφώνει, έτσι ώστε να διηγούνται πολύ περισσότερες ιστορίες από αυτήν που φαίνεται να λένε εκ πρώτης όψεως. Η ματιά των ζωγράφων και των ταξιδευτών είναι ευθέως παράλληλες. Αυτή, εξάλλου, είναι και η ειδοποιός διαφορά τους, από τους απλούς επισκέπτες. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν νέοι τόποι να ανακαλυφθούν, αλλά νέες ματιές, που αγκαλιάζουν στους γνωστούς και τους μετουσιώνουν, στο νου και στο τελάρο, σε άλλα τοπία.
Όμως, το δικό μας ταξίδι με την Ειρήνη σε κοντινούς, όσο και μακρινούς, φανταστικούς, όσο και πραγματικούς, τόπους, είναι βαθύτερη και πιο πολύπλοκη εμπειρία από εκείνη του ταξιδευτή, καθώς η ελευθερία της τέχνης είναι απεριόριστη. Κι όταν, μάλιστα, κερδίσεις το προνόμιο να υποψιαστείς τις οδύνες της γέννησης του καινούργιου και του διαφορετικού, τους κόπους της επίμονης, καθαρής, ζωγραφικής, και της επίπονης συνομιλίας με το τελάρο, πυκνώνουν στα έργα της τα μυστήρια, αντί να ξεδιαλύνονται. Βέβαια, σαφώς, τα έργα μιλούν από μόνα τους, είναι αυτοδύναμα και αυθύπαρκτα από την ώρα που απελευθερώνονται από το εργαστήριο του ζωγράφου, και είναι σπουδαία όταν μπορούν να συνομιλήσουν ως ίσος προς ίσο με τον οποιονδήποτε καλοπροαίρετο θεατή σταθεί απέναντί τους. Μας τρώει η αγωνία να μάθουμε τι μπορεί να λένε, όπως όταν συνδιαλέγονται με οικειότητα δυο ετερόκλητοι άνθρωποι, αλλά αυτό είναι δικό τους θέμα. Εκείνο που αφορά εμάς, είναι ότι η ζωγραφική εκπληρώνει τον πιο μαγικό ρόλο της, να δημιουργηθεί χημεία μεταξύ της τέχνης του δημιουργού και του φορτίου των εμπειριών του ανειδίκευτου θεατή.
Στο εργαστήριο η Ειρήνη είναι μόνη με τα έργα της· και ζωγραφίζει για τη ζωγραφική και τον ταγμένο σε αυτήν εαυτό της. Τίποτε σπουδαίο, πρωτότυπο, αυθεντικό και ανεξίτηλο δεν μπορεί να προκύψει από τον νου του δημιουργού, που μένει προσκολλημένος στον θεατή. Ακούω, συχνά, την Ειρήνη να λέει, «αυτό είναι ένα ωραίο τοπίο, τίποτε παραπάνω». Σχεδόν όλοι, θα ήθελαν να κάνουν απολαυστική παρέα απέναντι σε ένα τέτοιο έργο. Για τον ορκισμένο δημιουργό, όμως, είναι βαρετό να επαναλαμβάνει κάτι που ήδη έχει κατακτήσει και γνωρίζει να κάνει καλά, εκ του ασφαλούς. Το στοίχημα είναι με την ίδια τη ζωγραφική. Η πάλη δεν είναι με την εικόνα, αλλά με το σώμα της ζωγραφικής, με τον χαρακτήρα, με την πάστα της. Και το σπουδαίο στην τέχνη της Ειρήνης, είναι ότι το κερδισμένο στοίχημα δεν πλουτίζει, μόνο τον δημιουργό και τον περιορισμένο κύκλο των ειδικών γύρω από την εικαστική έκφραση, αλλά και τη ζωγραφική εμπειρία όλων των θεατών. Η Ειρήνη έχει ιδιαίτερη, αποκλειστικά δική της, καλλιτεχνική προσωπικότητα, αλλά η ζωγραφική της μας αφορά όλους. Τα έργα της μπορούν να γίνουν και δικά μας. Ο διαφωτισμός των μυστήριων της ζωγραφικής, ως διά μαγείας, μπορεί να προσφέρουν και δική μας, αισθητική, ικανοποίηση.
Τα έργα της Ειρήνης εκκινούν από ανικανοποίητες εικόνες, που αργά και βασανιστικά τους εμφυσείται ψυχή. Σε αντίθεση με τον χαρακτήρα της, στην μυσταγωγία του εργαστηρίου, οι κινήσεις της είναι νευρικές και, συχνά, κατακλυσμιαίες. Το νερό είναι δομικό στοιχείο του ζωγραφικού σύμπαντος της Ειρήνης, και στο τελειωμένο έργο και στη διαδικασία της δημιουργίας του. Το γαλάζιο και το πράσινο που ρέουν, είναι χρωματικές συνιστώσες του ονείρου. Το κάθε στοιχείο (ή στοιχειό) θυσιάζεται ξανά και ξανά, χάνεται και μεταμορφώνεται μέχρι να γίνει ζωγραφικά καλύτερο, δηλαδή, να ζωντανέψει. Κι εκεί που όλα επαναλαμβάνονται, σχεδόν φυσιολογικά, ανάμεσά τους, ξεπετάγονται περισσότερες από μια εκπλήξεις και κυριαρχούν στο έργο, και αλλάζουν την ατμόσφαιρα του. Μα, το παράδοξο είναι ότι η έκπληξη είναι οργανικά δεμένη στο σύνολο, σαν να ήταν από πάντα εκεί ή σαν να την περίμενες να αναφανεί.
Η έκπληξη ανάμεσα στα συνήθως αλλεπάλληλα μοτίβα, είναι αυτή που δίνει ζωή, αλλά και ιδεολογία στο έργο. Η ζωγραφική της Ειρήνης εξελίσσεται σε φυσικά και αστικά τοπία, αλλά είναι απ’ άκρη σ’ άκρη ανθρωποκεντρική. «Πάντων μέτρων άνθρωπος» και η ηθική του. Συνήθως υπάρχουν εμφανείς μορφές, αλλά και όπου δεν υπάρχουν, πνέει ισχυρή η αύρα και η ενέργειά τους. Μπορεί να παρασύρει και να ανεμίζει στην ατμόσφαιρα πέπλα μυστηρίου – ίσως και μελαγχολίας – αλλά είναι καλός άνεμος που χαϊδεύει τα μάτια και τη ψυχή. Όσο κι αν κάποια έργα, ιδιαιτέρως ακουαρέλες, εμφανίζονται ανέμελες – ίσως και ειδυλλιακές – διακατέχονται από αυστηρή ζωγραφική ηθική, που παραδόξως, μας τέρπει, μας ενθουσιάζει και μας συγκινεί. Για όσους την γνωρίζουν, αυτό σημαίνει με άλλα λόγια ότι κάνει με συνέπεια τη ζωή και την προσωπικότητά της ενεργή, που πάει να πει αυθεντική, Τέχνη.
Νίκος Γ. Μαστροπαύλος
Δημοσιογράφος